Paulus Oerlemans: De vijfsprong, één van de meest sfeervolle pleintjes in Tilburg.

Al dik 20 jaar kom ik er. Ik heb jarenlang gewerkt in het pand waar nu 'de Langeboom' zit. Ik heb er véle bijna-ongelukken zien gebeuren. Ik fiets er al decennia langs. Ik heb er meerdere acties gevoerd… En ook ìk (net zoals veel andere GroenLinksers) geniet er zeer regelmatig op het terras van de sfeer en lekkere biertjes.

GroenLinks heeft al meerdere keren op zowel onze eigen site als op TilburgZ over de vijfsprong geschreven. De verontwaardiging die nu is ontstaan vraagt ons, ons standpunt opnieuw aan iedereen duidelijk te maken.

2 jaar geleden; bewoners eens met herinrichting vijfsprong
De vijfsprong was voor GroenLinks al in het voorjaar van 2006 een 'heet' onderwerp. Andere partijen in de raad zaten toen te slapen of vonden het niet interessant genoeg… óók partijen die nu om het hardst roepen hebben destijds hun mond niet open gedaan…

GroenLinks las dat 'de bewoners' er in febr. '06 met de gemeente uit waren; de Noordstraat zou recht doorgetrokken worden. De stedenbouwkundige opzet zou weer 'optimaal' worden, het zou weer een èchte vijfsprong worden. De vertegenwoordiger van 'de bewoners': "JA, de bewoners zijn enthousiast over het reconstructieplan, over de rechte weg, enthousiast over het terras aan de overzijde en over de herinrichting van het parkje, over de nieuwe boom en het terras dat onder de nieuwe boom gepland staat."

Wèg knik in de weg, wèg esdoorn, wèg ginko, weg Hiroshima-Nagasaki-monument, wèg terras. Voor GroenLinks onverteerbaar. Daarop heeft GroenLinks actie ondernomen. We hebben in mei '06 officiële schriftelijke vragen gesteld aan het college. Die werkten schijnbaar voor het college als een wekker. Ze schrokken wakker en naar aanleiding van onze vragen is het college gaan nadenken over de vijfsprong.

GroenLinks mag zich niet bemoeien met vijfsprong
Deze actie werd ons door 'de bewoners' kwalijk genomen. Waar wij als raadsleden het lef vandaan haalden om ons te bemoeien met een proces van 'de bewoners'. Zij waren er uit met de ambtenaren en het was prima geregeld. In een gepeperde mail verklaarde de vertegenwoordiger van 'de bewoners' dat ze in febr. '06 uitvoerig in bewonersavonden met de gemeente overlegd hebben over het plan, de verplaatsing van het Hiroshima-monument, de boom en het terras. Zij waren er uit en een onwetend raadslid moet er zich niet 'tegenaan bemoeien'.

We luisteren serieus naar bewoners, maar zijn het niet altijd eens
Zoals altijd neemt GroenLinks bewoners uiterst serieus. Dat betekent echter niet dat we het altijd met 'de bewoners' eens zijn. Soms zijn er grotere belangen dan alleen die van 'de bewoners', zoals in het geval van de vijfsprong. In deze casus menen we dat we het niet met 'de bewoners' eens moeten zijn.

Voor GroenLinks stond de 'stedenbouwkundige oplossing' niet als een paal boven water en daarom hebben wij destijds verzocht deze situatie te heroverwegen.

Goed, onze vragen waren voor het college schijnbaar aanleiding om toch eens goed na te gaan denken. Het bureau MTD landschapsarchitecten wordt ingeschakeld en die maken in aug. '06 een plan met 3 varianten. Het college neemt dit plan over, besluit model 2 te kiezen en legt deze voor aan de gemeenteraadscommissie fysiek in okt. '06.

De boom
Tijdens de behandeling laat het college weten dat handhaven van de esdoorn geen optie is. De boom staat te dicht op het monument (Spaarbank) en dat monument wordt daardoor aangetast. Een hard argument. Bovendien kan de boom daar niet tot 'volle wasdom' komen. Dit argument klinkt zwak want het is nu al een prachtige boom, dan maar niet 'in volle wasdom'. Tenslotte wil het college de boom sowieso weg hebben, omdat de soort boom last zou hebben van takbreuk, een onjuiste groeiwijze zou hebben en de bestrating niet goed zou zijn. M.n. vreest het college die takbreuk en daarvoor wil ze niet juridisch aansprakelijk gesteld worden. Bovendien stelt het college dat het voor de veiligheid belangrijk is om de vijfsprong beter te gaan verlichten. Op de plek van de boom moet een lichtmast komen die als het nodig is, de vijfsprong beter verlicht. De inspraak met de bewoners levert op dat de mast meestal 'zacht' zal branden, maar als het nodig is, zal die 'vol' aan gaan. Veiligheid is voor veel Tilburgers en voor veel raadsleden (niet die van GroenLinks) een toverwoord, hiervoor mag veel, zo niet alles, wijken.

Met lood in de schoenen menen we niet anders te kùnnen
GroenLinks blijft zich, zoals u mag verwachten, inzetten voor het groen en de bomen. We dringen aan op meer bescherming voor de Engelse tuin en voor de esdoorn. Eerst moet maar blijken dat de nieuwe grote monumentale boom ècht aanslaat, pas dan mag naar de esdoorn gekeken worden. De argumenten afwegend (monument, toekomstverwachting, aansprakelijkheid èn veiligheid) kùnnen we niet anders dan, met lood in de schoenen, ons neerleggen bij het einde van de prachtige boom. GroenLinks kiest dus voor model 2.

Naast wat andere details regelen we ook dat het reclamebord weg zal gaan.

In februari 2007 doet de vertegenwoordiger van de bewoners er nog een schepje bovenop. Weer laat hij namens 'de bewoners' weten dat de meeste mensen het vooral eens zijn met de plannen om de Noordstraat recht door te trekken. Pikant detail: óók de LST van Hans Smolders stemt in de commissie fysiek vóór model 2, de boom weghalen dus.

Monumentencommissie
De monumentencommissie is steeds tegen de herinrichting van de vijfsprong geweest. In hun voorlopige advies èn ook in hun definitieve advies vrezen ze voor de eigenheid van het pleintje. Terecht lijkt ons. De monumentencommissie maakt zich zorgen of het niet een te kil plein wordt, daar zijn we het mee eens. Deze commissie pleit vooral voor de oude lantaarnpaal. Die zal volgens het college een nieuwe plek krijgen, maar voor de veiligheid is dus de nieuwe grote mast noodzakelijk. Dat in het definitieve advies de monumentencommissie herhaalt wat ze in haar voorlopig advies zei, is voor GroenLinks dus geen reden ons oordeel bij te stellen.

Sprong naar het heden
En dan maken we de sprong naar nov. '08. Politiek is het dus al 2 jaar afgekaart. Na veel juridische procedures valt het finale oordeel, de Raad van State is het eens met herinrichting en kap. Het college zoekt niet de confrontatie door met politiedwang de actievoerders weg te voeren, een goede zaak. Er worden afspraken gemaakt voor een gesprek met de wethouder, een goede zaak. Hoger beroep tegen de kap wordt in gang gezet, een goede zaak. Wij hebben uitgebreid gesproken met de perswoordvoerder van de actievoerders. We spreken af dat GroenLinks in het weekend langs komt om met de actievoerders te praten. Ook spreken we af dat we aan de wethouder vragen of het mogelijk is het hoger beroep af te wachten, omdat we het netjes vinden in zo'n gevoelige zaak, de kwestie niet verder op de spits te drijven. Er zou een gesprek met de wethouder komen, dus mochten we aannemen dat we even tijd hadden. Wat ons betreft hadden we makkelijk tot maart kunnen wachten.

De grote schrik
Tot onze grote schrik krijgen we enkele uren later het bericht dat de boom in het holst van de nacht is omgezaagd, een slechte zaak! Wij hadden willen vragen dat als het even kon, gewacht zou worden op de finale uitspraak. Dat zou wel zo netjes zijn geweest. Met deze nachtelijke actie voedt het college boosheid en frustratie, geen goede zaak.

Wij hebben als GroenLinks al vaker aangedrongen op een meer boom-vriendelijke uitvoering van beleid. Het beleid op papier is (na aanpassingen door GroenLinks) prima, maar wij maken ons mèt vele Tilburgers ernstig zorgen over hoe het college (en de ambtenaren) het beleid in de praktijk uitvoeren! Het college moet beter zijn best doen! Want weliswaar komen er steeds méér bomen in Tilburg, maar kappen van bomen ligt terecht uiterst gevoelig, want ze zijn van essentiële waarde voor de stad.

Reageren? fractie@groenlinkstilburg.nl