De bezuinigingstaakstelling waar de Gemeente Tilburg voor staat, dreigt alle raderen tot stilstand te brengen. Een donkere wolk van 30 miljoen (sommigen roepen 50 miljoen) hangt boven de stad, en plots lijkt het alsof alles op de schop moet. Niets is minder waar. Op een begroting van 950 miljoen moet in 2011 een bedrag van 17 miljoen gevonden worden. Dat loopt in 2012 misschien op naar 30 miljoen, al weten we dat nu nog niet. Wij nemen voorlopig ongeveer 20 miljoen als uitgangspunt. Het nieuwe college wacht een stevige opgave, maar we moeten niet overdrijven. Dat geldt ook voor het aantal van 77 ambtenaren dat aan de bezuinigingsopties is gekoppeld. Een fors aantal, maar in 2005 hebben we al een proces ingezet van 200 mensen minder. Dat is onder GroenLinks wethouder Gon Mevis (P&O) goed en zonder veel ophef ook gelukt. We hebben naar verhouding minder ambtenaren dan andere grote steden. Bezuinigen dwingt ook tot het zien en durven nemen van kansen: kansen om duurzaam te investeren want uiteindelijk levert dat het meeste op.

Eenzijdig kiezen?
Kiezen? Iedereen roept nu stoer dat we vooral maar eens fundamentele keuzes moeten maken. Maar wat betekent dat eigenlijk? Wordt de stad daar beter van? Kan Tilburg vooruit als we ´alles op veiligheid´ zetten en integratiebeleid de nek omdraaien? Als we alles op onderhoud inzetten en cultuur laten barsten? Als we alles op onderwijs zetten en wijkcentra sluiten? Als we alle zorgvoorzieningen in de lucht houden maar niet meer in de economie investeren? Of andersom?

Balans!
De afgelopen 6 maanden is in vele sessies gesproken over de toekomst van onze stad, Tilburg 2040. Wat blijkt? Steeds weer blijkt dat Tilburgs kracht ligt in de innovatie, de durf, en in een houding van aanpakken. Maar ook in de verbinding tussen vele sectoren. Het zou wel buitengewoon dom zijn nu alle pijlen voor de toekomst op één sector te richten. Of heel eenzijdig een of twee beleidsvelden drastisch te krimpen. De kansen zitten in het bewaren van de juiste balans, dáár gaat het om. En om de manier waarop mensen en organisaties aan de slag zijn. Dán bouwen we aan een toekomst waar we zin in hebben.

Vijf basisuitgangspunten:
In dit GroenLinks duurzaam en bezuinigingsplan houden we dan ook vast aan 5 basisuitgangspunten.
1. Houd de basis goed op orde, zowel wat betreft de fysieke als de sociale kant. Wees daar wel creatief in ofwel bekijk in alle programma’s hoe er efficiënter kan worden gewerkt. Wij zijn bereid op alle programma’s te kijken naar bezuinigingen en naar efficiencymaatregelen maar wel in balans en met oog voor de toekomst van Tilburg.
2. Zin in de toekomst is onze leuze. Die toekomst is aan de jeugd. Blijven investeren in kansen blijft ons uitgangspunt.
3. GroenWerkt. Houd de economie draaiend. Maar doe dat wel op een duurzame manier en in sectoren die kansrijk zijn voor de toekomst van de stad.
4. Houd de stad aantrekkelijk. Goed hoger onderwijs, maar ook een breed cultuuraanbod zijn voor onze stad duurzame ‘’levensaders’’. Doe dit wel slim en in sommige gevallen efficiënter dan nu.
5. Investeer in mensen. Mensen die zorg kunnen leveren, die ondersteuning nodig hebben richting een betaalde baan, in mensen die vooruit willen in het leven. Maar ook in ouderen en in mensen die een extra steun in de rug nodig hebben, bijvoorbeeld mensen met een migratie-achtergrond, gezinnen in minimasituatie, jongeren die buiten de boot dreigen te vallen en mensen voor wie maatschappelijke opvang nodig is. Een stevig participatiebeleid is broodnodig. Daartoe zal GroenLinks voor 3 maart een ParticipatiePlan lanceren.

Deze basisuitgangspunten leiden tot de volgende insteek voor de bezuinigingen:
1.    De basis fysiek goed op orde houden betekent dat we een basis-scenario voor wegenonderhoud en stadsbeheer voldoende vinden. De door de raad extra beschikbaar gestelde miljoenen voor wegenonderhoud (boven op het extra geld voor het basisniveau wegenonderhoud) kan wat ons betreft weer uit de begroting. Het overgebleven bedrag wordt ingezet om wegen en fiets-en voetpaden op aanvaardbaar niveau te onderhouden. Sociaal op orde betekent blijven investeren in mensen en vooral op buurt- en wijkniveau. Investeren in participatie door een goed armoede- en WMO-beleid, behoud van meedoenregeling en geen sluiting van bibliotheken en wijkcentra. Zo dragen de sterkste schouders de zwaarste lasten, dat vinden wij sociaal. Voor alle programma’s geldt dat een efficiencyslag nodig kan zijn als de balans bewaard blijft tussen kansen en vooruitkijken en bezuinigen. Wij zijn bereid in een nieuw college deze keuzes te maken.
2.    Zin in de toekomst; houd onderwijs en jongerenvoorzieningen in stand. Sta voor sportdeelname jeugd, houd jongerenruimtes open en investeer in initiatieven als de Hall of Fame.
3.    Groen Werkt! Economisch beleid heeft als doel het  stimuleren van werkgelegenheid. Wij hebben vastgesteld dat Tilburg méér banen heeft dan beroepsbevolking. (economische monitor 2009) Het gaat dus niet zozeer om het creëren van steeds meer nieuwe arbeidsplaatsen, maar om investeringen te doen in de juiste match tussen de beroepsbevolking en de arbeidsplaats. Dit betekent investeren in mensen en niet in grond en nieuwe bedrijventerreinen. Heel veel geld zit in de grondexploitatie (bijna 60 miljoen en met bovenstaande in gedachten valt daar volgens ons serieus andere keuzes in te maken; zo ook voor het beheer van gemeentegebouwen) Dat geldt ook voor de diverse stimuleringspotjes voor ondernemers waarvan wij vinden dat hier kritisch naar gekeken mag worden. Houd de economie draaiende. Maar doe dat wel op een duurzame manier en doe recht aan de kerntaken van gemeente en aan die van ondernemers. We lanceren vóór 3 maart een plan dat laat zien dat klimaatbeleid, besparingen voor de burger en stimuleren van werkgelegenheid hand in hand kunnen gaan.
4.    Aantrekkelijke stad. Blijf Verrijk je Wijk inzetten in buurten waar dat nodig is. De Oostelijke inprikker kan wat ons betreft soberder, en dat geldt ook voor het reinigen van de stad. Groen in de stad wordt breed gedragen belangrijk gevonden. De nota groen moet uitgevoerd worden, de 1,1 miljoen die nodig is voor onderhoud, moet binnen de post beheer water, natuur, landschap gevonden worden.
5.    Investeer in mensen. Mensen die zorg kunnen leveren, die ondersteuning nodig hebben richting een betaalde baan. Mensen die vooruit willen in het leven. Mensen met een migratieachtergrond. Een stevig participatiebeleid is broodnodig. Daartoe zal GroenLinks een ParticipatiePlan lanceren.

De ongeveer 20 miljoen euro wil GroenLinks in hoofdzaak vinden in de volgende posten:

A.    Opvallend is dat enkele zeer grote posten binnen de begroting ongemoeid worden gelaten omdat “het geheel daarvoor te complex is”. Het gevolg is dat voor de samenleving cruciale maar begrotingstechnisch simpele activiteiten het kind van de rekening dreigen te worden. Dat kan nooit de bedoeling zijn en keuzes op basis van dergelijke argumenten zijn voor GroenLinks ook niet aanvaardbaar.

De posten die in de ambtelijke suggesties buiten schot blijven (omdat ze te complex zijn):
-    Realisatie bedrijfshuisvesting (bijna € 60 miljoen). Er zijn in Tilburg meer banen dan beroepsbevolking. GroenLinks vindt dat er meer moet worden geïnvesteerd in een match tussen beide en veel minder in bedrijventerreinen en kantoren, die nu al leeg staan. Daarbij heeft de crisis ook een positief effect: aanbestedingen vallen fors lager uit. Een forse taakstellende bezuiniging is realistisch en haalbaar.
-    Realisatie woningbouw (€ 66 miljoen). Volgens GroenLinks moet Tilburg in woningbouw blijven investeren maar ook hier moet een taakstellende bezuiniging mogelijk zijn.
-    Realisatie herstructurering (bijna €13 miljoen): Vanwege het belang van herstructurering maakt GroenLinks in eerste aanleg de keuze om hier niet op te bezuinigen maar wil de mogelijkheden wel onderzocht zien.
-    Onderhoud gemeentegebouwen (€ 25 miljoen). Gegeven de marktsituatie moet ook hier een aanbestedingsresultaat op onderhoud haalbaar zijn.

Omdat het bij deze posten gaat om zeer grote bedragen levert een relatief kleine bezuiniging direct al miljoenen op. GroenLinks wil snel duidelijkheid over de mogelijkheden.

B.    OZB:
We zijn voorstander van een structurele verhoging van de OZB. Dit is een van de weinige belastingen waarbij de sterkste schouders ook de zwaarste lasten dragen. Een deel van de verhoging laten we terugvloeien naar de burger doordat de gemeente gaat bijdragen in energiebesparende maatregelen aan bestaande particuliere woningen (klimaatplan).

C.    Wegenonderhoud:
De keuze voor het basisscenario betekent fors lagere kosten. En dan tellen we de besparingen vanwege de marktsituatie nog niet eens mee. Er moet naast regulier onderhoud en de inhaalslag die moet worden gemaakt wel voldoende geld inzitten voor spoedreparaties en knelpunten van wegen en van fietspaden!

D.    Overige ombuigingen:
Bovenstaande maatregelen zullen al een belangrijk deel van het gevraagde bedrag opleveren. Daarnaast willen we extra duurzaam investeren in participatie, klimaat en groen. Ombuigingen die daarvoor nog nodig zijn, zullen we leggen naast de meetlat van onze vijf basisuitgangspunten. In bovenstaande toelichting daarop geven we al een indicatie waar wij ruimte zien en waar volgens GroenLinks de balans in de verkeerde richting dreigt door te slaan.