Tilburg, groene gemeente

Versterken en verbinden van natuur met oog voor biodiversiteit en dierenwelzijn.

• We verbinden onze stadsregionale parken tot aan het groen bij de voordeur van de Tilburger. Het groen moet ook aantrekkelijk zijn en uitnodigen tot ontmoeten en bewegen. We geven meer ruimte aan wandelen, fietsen en andere verantwoorde vormen van recreatie die de cultuurhistorische en natuurwaarde van het landschap intact laten. Dit doen we samen met bewoners, boeren, buurgemeenten, provincie en waterschappen.
• We gaan door met het ‘ontsnipperen’ van natuur door het aanleggen van ecologische verbindingszones en nieuwe natuur. Landgoed Prinsenhoef ligt midden in de landgoederenzone van Stadsbos013 en behoort tot het cultuur- én natuurhistorisch erfgoed. GroenLinks wil voor het landgoed een natuurbestemming. De ontwikkeling van Waterlandschap Pauwels zetten we door en het gebied Zwaluwenbunders wordt daar onderdeel van. We creëren een biodivers landschap als een aantrekkelijk en koel uitloopgebied voor Tilburg Noord. Het gebied gaat verdroging in het buitengebied tegen met overtollig water uit de stad.
• Het tegengaan van verdroging is overal een belangrijk punt. We voorkomen zoveel mogelijk verdere uitbreiding van de waterwinning in Tilburg en daling van de grondwaterstand. Of we treffen herstelmaatregelen als dat niet mogelijk is.
• We bouwen zoveel mogelijk binnen het nu al bebouwde gebied (‘inbreiden’ boven uitbreiden), waarbij een groene en klimaatadaptieve inpassing uitgangspunt zijn. Wijkevoort was voor GroenLinks dan ook het laatste stuk buitengebied waar een bedrijventerrein gerealiseerd kan worden, mits de stikstofnormen daarmee niet overschreden worden en de strikte voorwaarden voor natuur, duurzaamheid en sociaaleconomische meerwaarde gerealiseerd kunnen worden. Zoals afgesproken in de Regionale Energie en Klimaat Strategie (REKS) gaat Wijkevoort grootschalig zonne-energie opwekken.
• Bij de ruimte-uitgifte aan bedrijven in de gemeente stellen we duurzaamheidseisen. Natuurinclusief bouwen wordt de norm en wordt als voorwaarde opgenomen in de gemeentelijke omgevingsplannen. Zo is bij nieuwbouwlocaties minimaal 80 m2 openbaar groen per woning de norm. Bij inbreiding moet dit gecompenseerd worden in het projectgebied of in de directe nabijheid. Dit kan ook met ‘innovatief groen’, zoals daktuinen (‘meervoudig ruimtegebruik’).
• We ontmoedigen evenementen met inzet van dieren. Waar toch dieren worden ingezet, controleren we strikt of de dierenwelzijnsregels worden nageleefd evenals maatregelen om zoönosen te voorkomen. Dat geldt ook voor de kinderboerderijen. We scheppen de juiste randvoorwaarden zodat de dierenopvang en de bijbehorende dierenambulance goed hun werk kunnen blijven doen. Chipregistratie van katten willen we actief stimuleren. We communiceren duidelijker waar inwoners met vragen over dierenwelzijn terecht kunnen.
• Dierenwelzijn en natuurinclusiviteit zijn belangrijke criteria in het eigen inkoopbeleid van de gemeente en bij de vergunningverlening voor (wegen)bouwprojecten, evenementen en (agrarische) bedrijven. Bij nieuwbouw, renovatie en onderhoud van gebouwen en groenvoorzieningen is er veel aandacht voor voldoende nestmogelijkheden en beschutte plekken voor vogels, vleermuizen en insecten.
• We breiden het groenbeheer met schapen verder uit, doen aan ecologisch en bijvriendelijk groen- en bermbeheer, leggen landschapselementen aan in onze stadsregionale parken en laten het budget voor ecologisch groenbeheer meestijgen met de toenemende oppervlakte aan groen.

Tilburg een echte loop- en fietsstad

• We zorgen voor goede fiets- en voetpaden en voorrang voor fietsers en voetgangers op rotondes. Verkeerslichten gaan sneller op groen voor voetgangers, fietsers en kwetsbare verkeersdeelnemers. Daarnaast maken we het snelfietspadennetwerk af, blijven we doorgaan met het aanleggen van ommetjes (korte wandelroutes) en verbinden we Tilburg Noord met wandel- en fietspaden met park Pauwels en de binnenstad. Bij toekomstige gebiedsontwikkelingen denken we vanuit de voetganger en de fietser.
• We zorgen voor goede faciliteiten (stallingen, oplaadpunten) voor fietsers, zoals bij winkelcentra (bijvoorbeeld het Wagnerplein), scholen, buurthuizen en gezondheidscentra door invoering van een fietsparkeernorm (een op het aantal gebruikers/bezoekers gebaseerd minimumaantal stallingsplekken voor fietsen). Bij werkzaamheden houden we fietsroutes zoveel mogelijk overeind en zorgen we voor goede vervangende fietsparkeervoorzieningen als dat nodig is. Bij gladheidsbestrijding is er extra aandacht voor fietsroutes en voor de plek van fietsers op de weg.
• We gaan meer voorlichting geven om vaker te voet of met de fiets te gaan voor korte ritjes, in plaats van met de auto. Dit is goed voor de gezondheid en de verkeersveiligheid. En zo komt er meer ruimte in de wijk om elkaar te ontmoeten en kunnen kinderen samen buiten spelen.

Niet alleen schoner, maar ook veiliger verkeer

• De openbare ruimte moet toegankelijk zijn voor iedereen, van jong tot oud en voor mensen met een beperking. Dus ruimte op de stoep voor rolstoelen en ouders met kinderwagens en veilige oversteekplaatsen voor mensen die minder mobiel of slechtziend zijn.
• In navolging van de cityring wordt de maximumsnelheid op alle straten binnen de ringbanen 30 km/u. De ringbanen worden maximaal 50 km/u, en vervoermiddelen met verschillende snelheden worden zoveel mogelijk van elkaar gescheiden. Snorfietsen en scooters zijn verhoudingsgewijs erg verkeersonveilig en daarom streven we ernaar dat de snorfiets, net als de brommer, op veel plekken naar de rijbaan gaat waar de snelheid beter past dan op het fietspad.
• Op straten waar geen apart trottoir is voor voetgangers moet, conform het voorstel van Veilig Verkeer Nederland, een maximumsnelheid van 15 km/u gelden.
• We gaan voor een verkeersveilig Tilburg, zeker rondom scholen. Rond meer scholen voeren we schoolstraten in, waarbij de straat tijdelijk is afgesloten tijdens haal- en brengtijden.
• We stimuleren het fietsen en lopen naar school. Daar hoort bij dat we de door kinderen veelgebruikte schoolroutes naar onze basis- en middelbare scholen verkeersveilig maken. Bij potentieel gevaarlijke verkeerssituaties tussen gemotoriseerd verkeer en schoolkinderen, krijgen kinderen prioriteit. Ook andere onveilige verkeerssituaties pakken we aan.
• We willen dat Tilburg vooroploopt met de invoering van Intelligente Snelheidsaanpassing (ISA) voor auto’s rond plekken met kwetsbare verkeersdeelnemers. Dit betekent dat het autoverkeer in de omgeving van bijvoorbeeld scholen, verzorgingshuizen, winkelcentra en speeltuinen niet sneller kan rijden dan de toegestane maximumsnelheid.

Milieuvriendelijke distributie, openbaar vervoer en vernieuwende mobiliteitsvormen

• We werken aan een duurzaam systeem voor distributie en toelevering voor de binnenstad, wijkcentra en dorpskernen. We maken afspraken met bedrijven over elektrische taxi- ’s en bezorging met elektrische bestelbusjes en fietsen. We zorgen overal in de gemeente voor goede laadinfrastructuur. De Tilburgse havens worden koplopers voor duurzaam goederenvervoer over water (Lovense haven) en duurzame pleziervaart (Piushaven).
• Tilburgse bussen rijden nu nog op fossiele brandstoffen. We vervangen deze door elektrische bussen, waarbij de elektriciteit duurzaam wordt opgewekt.
• We zetten in op gratis busvervoer of een gereduceerd tarief voor bewoners met een kleine beurs.
• We willen een opwaardering van station Tilburg Universiteit en een nieuw treinstation in Berkel-Enschot / Udenhout. We zetten in op snellere treinverbindingen met de Randstad, België en Duitsland en staan positief tegenover vernieuwende mobiliteitsconcepten om de Efteling en de Beekse Bergen beter bereikbaar te maken en te houden. Ook blijven we vóór een nachtnet in Brabant.
• We stimuleren het delen van vervoermiddelen, zoals (elektrische) deelauto’s, -scooters en fietsen. We maken afspraken met de bedrijven die deze vervoermiddelen aanbieden over het parkeren en over een goede communicatie met bewoners over het uitproberen van het aanbod. We zetten daarnaast de inruilregeling voor snorfietsen door.

Minder auto’s: meer ruimte voor groen, wonen en recreëren

• In heel de binnenstad geen doorgaand autoverkeer, alleen bestemmingsverkeer. Zo komt er ruimte voor voetgangers, fietsers, spelende kinderen, vergroening en extra woningen. Daardoor komen mensen graag naar de binnenstad en dat is weer goed voor de ondernemers. Dit is ook de reden waarom we een onderzoek willen naar de mogelijkheid om het Dwaalgebied de status van ‘woonerf’ te geven. Als dit zelfs in de binnenstad van Brussel kan, tot grote tevredenheid van velen, waarom dan niet in Tilburg? Daarbij past ook de ontwikkeling van het Stadsforum als groen, levendig plein waar mensen graag verblijven. Wat GroenLinks betreft wordt de binnenstad zo autoluw mogelijk.
• Binnen de ringbanen wordt steeds meer openbare ruimte gebruikt voor het parkeren van auto’s. We gaan in gesprek met bewoners en bedrijven over het autobezit en -gebruik en gaan zoeken naar mogelijkheden om deze trend om te keren, zodat er voldoende ruimte is voor veilig fietsen en lopen en voor groen in de straat. Ook bij de ontwikkeling van nieuwe woningen is het niet langer vanzelfsprekend dat iedereen de auto voor de deur kan parkeren.
• We promoten leefstraten. Een leefstraat is een straat die tijdelijk (en als de bewoners het willen permanent) een andere invulling krijgt: even wat minder ruimte voor verkeer en meer ruimte voor ontmoeting van bewoners en spelende kinderen. We gaan experimenteren met innovatieve manieren om in straten meer ruimte te geven voor ontspanning en het stallen van fietsen, zoals met ‘parklets’ en ‘fietsvlonders’. Op verzoek van bewoners of ondernemers richten we parkeerplekken tijdelijk in met groen, zitplekken of als terras. Bij succes kan dit definitief vorm krijgen.
• We zorgen voor meer ruimte voor sport, spel en recreatie in de openbare buitenruimte, van wandelpaden en fietsroutes tot skatevoorzieningen en jeu-de-boulesbanen. Daarbij horen natuurlijk voldoende veilige, groene en uitdagende speelplekken voor kinderen, evenals ‘beweegtuinen’ voor alle leeftijden.
• We treffen voorbereidingen voor transferia buiten het stadscentrum voor als de parkeercapaciteit in de binnenstad aan het plafond zit en om de binnenstad zo autoluw mogelijk te maken. Natuurlijk wordt er daarbij gezorgd voor een goede aansluiting op openbaar vervoer, leenfietsen en elektrische scooters.

Echte duurzaamheid centraal bij energie- en warmtevoorzieningen

• De gemeente neemt energie af bij een energieleverancier die hoog scoort op duurzaamheid.
• In de komende raadsperiode moet voor alle wijken en dorpen duidelijk worden hoe en wanneer we duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar de omslag naar gasloze woningen zullen maken. In de wijken waar nog geen duurzaam alternatief voorhanden is, zetten we in op tussenoplossingen zoals hybride systemen en isolatie, zodat er hoe dan ook CO2-reductie plaatsvindt. Sowieso gebeurt alles in goed overleg met de bewoners.
• We blijven streven naar een biomassavrije gemeente, waar geen houtige biomassa wordt verstookt voor de opwekking van warmte, en kiezen voor echt duurzame vormen van hernieuwbare energie en warmte. We zijn daarom geen voorstander van uitbreiding en grotere afhankelijkheid van het Amernet in de huidige vorm.
• Wij willen dat de stadsverwarmingsleverancier van het Amernetwerk de komende vier jaren meer investeringen gaat plegen in het isoleren van het verouderde netwerk met energieverspillende leidingen en het verbeteren van de woningaansluitingen in Tilburg Noord en West. Dit draagt bij aan een aanzienlijke verlaging van CO2 -uitstoot en leidt tot lagere energielasten voor huurders en eigenaar-bewoners.
• GroenLinks steunt de ontwikkeling en aanleg van een innovatief ‘5e generatie warmte-koudenet’, om alle gebouwen in Tilburg-Zuid op termijn echt duurzaam te kunnen verwarmen en koelen door de uitwisseling van restenergie tussen woningen, bedrijven (denk aan de ijsbaan) en maatschappelijke instellingen (zoals het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis).
• Het aantal zonnepanelen verdrievoudigen we in de komende raadsperiode. Met gunstige leningen (zoals de bestaande regeling ‘Zon op je dak’), collectieve inkoopacties en energie-advies bevordert de gemeente dat inwoners meer zonnepanelen op de daken van hun woningen leggen en hun huis isoleren. Met bedrijven en instellingen maken we afspraken over zonnepanelen op grote daken, zoals op grote bedrijfshallen. We hanteren de ‘zonneladder’ als afwegingskader bij het inpassen van zonne-energie in onze gemeente. De zonneladder geeft de eerste voorkeur aan lege daken en voorkomt dat zonnepanelen op landbouw- en natuurgrond gelegd worden als dat niet nodig is. Voor onze gemeente sluiten we natuurgebieden bovendien geheel uit als mogelijke locaties voor zonnevelden.
• Volgens de REKS realiseren we vijftig windmolens samen met de andere gemeenten in de regio Hart voor Brabant. Vóór 2030 realiseren we twintig windturbines in clusters langs de ring van Tilburg en de A58. Dat gebeurt grotendeels op de bedrijventerreinen in combinatie met de opwekking van grootschalige zonne-energie. Daarbij gebruiken we diervriendelijke technologie om hinder voor vogels zo veel mogelijk te beperken.
• Waar mogelijk combineren we investeringen in grootschalige energieopwekking met investeringen in nabijgelegen natuur en het landschap. De energiehubs rond Tilburg kunnen door de aanleg van groenstructuren bijdragen aan waterberging, biodiversiteit en het tegengaan van hittestress.

Meer zeggenschap, eigenaarschap en steun bij omslag naar duurzame energie- en warmtevoorzieningen

• GroenLinks is voorstander van de oprichting van een publiek energiebedrijf, waarin de gemeenten binnen de regio Hart van Brabant regie nemen over de opwekking van duurzame energie die zoveel mogelijk ten goede komt aan onze inwoners en hun omgeving.
• In ieder geval voor de windmolens in de gemeente Tilburg wil GroenLinks dat die voor ten minste 50% eigendom van omwonenden zijn (via lokale energiecoöperaties). De plannen daarvoor ontwikkelen we in samenspraak met omwonenden en lokale energiecoöperaties. Een goede ruimtelijke inpassing in het landschap en het zo veel mogelijk beperken van overlast voor omwonenden zijn en blijven belangrijke uitgangspunten.
• Een deel van de opbrengst van de windmolens en grote zonnevelden in Tilburg wil GroenLinks via een omgevingsfonds naar groene en sociale projecten laten gaan die ten goede komen aan omwonenden en aan de kwaliteit van hun leefomgeving (van speeltuin tot dorpshuis en van schoolproject tot steun voor lokale sportclubs).
• We bestrijden ‘energiearmoede’ en zorgen ervoor dat iedereen kan profiteren van duurzame energie en goed geïsoleerde woningen. De gemeente zorgt er met de woningcorporaties voor dat alle sociale huurwoningen voor 2030 goed geïsoleerd en energiezuinig zijn (ten minste op het niveau van energielabel B). Huishoudens met lage inkomens en studenten krijgen gratis advies en hulpmiddelen voor energiebesparing en financiële steun voor de omslag naar een gasloze woning. Zo verlagen we energierekeningen, verhogen we het comfort in de woningen én sparen we het milieu.

Circulaire economie stimuleren

• Wij willen als gemeente de circulaire economie stimuleren, onder meer via het eigen inkoop- en aanbestedingsbeleid, door voorwaarden te stellen bij gronduitgifte, door het realiseren van bouwhubs voor herbruikbare bouwmaterialen en door samen te werken met inwoners, bedrijven en organisaties.
• We stimuleren de vestiging van circulaire bedrijven in Tilburg en helpen bestaande bedrijven om de omslag naar een circulaire economie te maken. Zo creëren we ook nieuwe duurzame banen.
• Er zijn nu ‘Green Deals’ op een aantal bedrijventerreinen. GroenLinks wil deze versnellen en uitrollen naar alle bedrijventerreinen. Schone energieopwekking, energiebesparing, biodiversiteit, klimaatadaptatie, en duurzame mobiliteit vormen de basis om door te pakken. Vooral op bedrijventerreinen bevorderen we uitwisseling van reststromen voor een circulaire economie. Restwarmte van productieprocessen zetten we zoveel mogelijk in voor nieuwe productieprocessen of voor de verwarming van nabijgelegen kantoren en woningen. Daarbij blijven we ook energiebesparing stimuleren bij (winkel)bedrijven, horeca, logistieke centra en industrie en handhaven op de normen die daarvoor gelden.
• Startende en kleine ondernemers zijn heel belangrijk voor nieuwe werkgelegenheid en het behouden van studenten en starters in de stad. We willen hen ondersteunen, onder meer met mogelijkheden voor huisvesting. We herontwikkelen lege panden tot betaalbare én duurzame ruimte voor kunst en cultuur, startende ondernemers en woningen. GroenLinks wil een leegstandsbelasting onderzoeken om pandeigenaren, daar waar die geen (voormalig) exploitant van de winkelruimte zijn, te stimuleren de ruimte eerder weer te verhuren.
• We willen bedrijven, instellingen en particulieren stimuleren mee te werken aan een duurzame economie. La Poubelle en atelier Verhip zijn mooie voorbeelden. Zij zorgen dat spullen niet verspild worden en dat kosten worden bespaard, waardoor geld over is voor andere zaken. Ook steunen zij dat mensen met achterstand tot de arbeidsmarkt aan het werk gaan.
• Grote (jaarlijks terugkerende) evenementen in Tilburg gaan we helpen met verduurzamen, waarbij het gebruik van statiegeldbekers de norm wordt. Dat betekent minder afval, minder CO2-uitstoot en dus ook minder impact op onze leefomgeving.
• We blijven inzetten op het voorkomen van afval, in het bijzonder het tegengaan van voedselverspilling, en het zo goed mogelijk gescheiden inzamelen van afval. Het Tilburgse afvalbedrijf werkt zo duurzaam mogelijk en draagt zoveel mogelijk bij aan een circulaire economie.
• We blijven zoeken naar mogelijkheden om het makkelijker en goedkoper te maken om afval goed gescheiden op te laten halen of in te leveren, ook om lange wachttijden bij de milieustraten te verminderen. Uitgangspunt is dat wie minder afval produceert en goed scheidt, minder gaat betalen.
• We zorgen er samen met andere gemeenten en de provincie voor dat de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant voldoende middelen krijgt om beter te handhaven op de regelgeving voor inzameling en verwerking van elektronisch en ander afval.

Verduurzaming van landbouw en voedselvoorziening

• Samen met boeren, onderwijs- en onderzoeksinstellingen, organisaties op het gebied van voedsel en milieu, buurgemeenten, provincie en waterschappen maken we onze voedselvoorziening en landbouw duurzamer en stellen we een lokale voedselvisie op. Natuurlijk is er daarbij veel aandacht voor dierenwelzijn en volksgezondheid.
• De gemeente geeft de voorkeur aan duurzame streekproducten in het eigen inkoopbeleid. We willen meer lokale initiatieven voor stadslandbouw, coöperatieve boerderijen en voedseleducatie. Wij steunen daarom het project Brabants Bodem en Food013.
• We willen geen megastallen of andere bio-industrie in de gemeente. Kleinschaligere boeren in de gemeente krijgen wel zo veel mogelijk ruimte en steun (bijvoorbeeld bij bestemmingsplannen en vergunningverlening) als ze voedselproductie willen combineren met een duurzame maatschappelijke functie, zoals natuurbeheer, zorgboerderijen, streekwinkels, voedseleducatie, recreatie, waterberging of opwekking van duurzame energie.
• We voeren een duurzaam pachtbeleid om biologische voedselproductie beter mogelijk te maken.