In het voorjaar van 2024 stemde de gemeenteraad unaniem in met een voorstel om de graven van oud-KNIL-militairen en hun echtgenoten een beschermde status te geven. Dit betekent dat deze graven niet geruimd mogen worden zonder expliciete toestemming van nabestaanden en dat de grafrechten voortaan door de gemeente worden bekostigd. De gemeente neemt hierbij zelf contact op met de nabestaanden om te melden dat ze recht hebben op deze status, maar ook kunnen nabestaanden zelf navraag doen bij de gemeente of hun voorouders hiervoor in aanmerking komen. In 2025 zal er tevens restitutie plaatsvinden van betaalde grafrechten die zijn betaald sinds januari 2023.

Deze beslissing kwam voort uit gesprekken tussen de burgemeester en de Molukse gemeenschap in Tilburg, die ontstonden nadat nabestaanden in 2022 een erepenning ontvingen als erkenning voor de inzet van hun voorouders. In navolging daarop agendeerde Freke Schellekens namens GroenLinks het verdere eerherstel van Molukkers door aan het college vragen te stellen over de mogelijkheid om deze graven een bijzondere status te verlenen.

Een geschiedenis van onrecht
De Molukse gemeenschap in Nederland kent een bewogen geschiedenis. In 1951 werden bijna 4.000 Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen door de Nederlandse overheid naar Nederland gehaald, met de belofte dat hun verblijf tijdelijk zou zijn. Bij aankomst werden de militairen ontslagen, waardoor ze zonder perspectief achterbleven. Zij werden ondergebracht in voormalige concentratie- en doorvoerkampen zoals Kamp Vught, hierna genaamd Woonoord Lunetten.

Voor veel Molukse gezinnen in Tilburg heeft dit onrecht diepe sporen nagelaten. De gemeenschap, geworteld in Tilburg-West en Tilburg-Noord, heeft zich sindsdien ingezet voor de stad en haar inwoners. Met de nieuwe regeling erkent de gemeente niet alleen de geschiedenis, maar ook de blijvende impact ervan op de tweede en derde generatie Molukkers.

Informatieavond en erkenning
Op 21 november 2024 vond een informatiebijeenkomst plaats in het stadhuis, waar tientallen Molukse nazaten samenkwamen. Burgemeester Theo Weterings sprak de aanwezigen toe: “Wij zien u. Wij raken steeds meer bekend met uw geschiedenis en dragen het belang ervan uit.” Samen met de externe beleidsadviseur Henry Timisela (directeur van Museum Maluku (Molukken) in Den Haag) en de Molukse wekgroep is gewerkt aan de juiste opzet voor het eerherstel. Ook is er een bredere verkenning gestart voor een monument ter nagedachtenis aan de eerste generatie Molukkers in Tilburg en een educatief programma. Daarbij sloot een van de leden van de Molukse werkgroep, Dhr Patty, de avond af met de volgende woorden: "‘‘In een complexe samenleving waarin een ieder-voor-zich-mentaliteit overheerst, kan de geschiedenis van de Molukkers in de vergetelheid raken. Het verhaal moet doorverteld worden.’’

GroenLinks is trots op de aanpak van de gemeente in deze stap naar eerherstel. Het leed dat de Molukers is aangedaan en van generatie tot generatie is overgedragen kan niet worden teruggedraaid, maar het erkennen van de grafrechten is een belangrijke stap in de erkenning van het leed. Freke zal namens de GroenLinks fractie contact blijven houden met de Molukse werkgroep om betrokken te blijven bij de verdere stappen.